مقایسه اثر آرام‌بخشی فنتانیل، کتامین و میدازولام از راه بینی به عنوان پیش داروی بیهوشی در کودکان

مقدمه و هدف: یکی از مسایل مهم در رشته بیهوشی استفاده از پیش دارو جهت آرام کردن کودک به هنگام ورود به اتاق عمل می‌باشد. یکی از راههای موجود جهت این امر تجویز دارو از طریق بینی است. برای حصول به این نتیجه داروهای متعددی مطرح هستند. هدف از این مطالعه مقایسه اثر آرام‌بخشی فنتانیل، کتامین و میدازولام از راه بینی به عنوان پیش‌داروی بیهوشی در کودکان است. مواد و روش‌ها: مطالعه فوق یک مطالعه کارآزمـایی بالینی تصادفی دوسوکور بوده که بر روی 60 کودک 6 ماهه تا 7 ساله با وضعیت فیزیکی یک تقسیم بندی انجمن متخصصین بیهوشی آمریکا انجام شد. این کودکان برای انجام اعمال جراحی انتخابی اولین بــار به بیمارستان‌های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در سال 1384 مراجعه کرده بودند. بیماران مراجعه کننده که شرایط شرکت در مطالعه را داشتند به روش تصادفی بلوکی به یکی از سه گروه مورد مطالعه تخصیص داده شدند، یعنی؛ 20 بیمار برای هر گروه در نظر گرفته شد. به گروه یک کتامین به میزان 3 میلی‌گرم بر کیلوگرم، گروه دو فنتانیل 3 میکروگرم بر کیلوگرم و گروه سه میدازولام 3/0 میلی‌گرم بر کیلوگرم به صورت اسپری داخل بینی تجویز شد. بلافاصله پس از تجویز دارو و در دقایق 5،10 و 15 میزان اشباع اکسیژن خون شریانی و ضربان قلب به وسیله دستگاه پالس‌اکس‌متری و تعداد تنفس با مشاهده سنجیده شد. پس از 15 دقیقه کودک از والدین جدا شده و به اتاق عمل منتقل شد، در این زمان میزان همکاری کودک به هنگام جداسازی از والدین، میزان همکاری جهت رگ‌گیری و ماسک‌گیری و میزان آرامش کودک با استفاده از جدول رامسی بررسی شدند. داده‌های جــمع‌آوری شده با استفاده از نرم افزارSPSS و آزمون‌های مجذور‌‌کای و کروسکال والیس تجزیه و تحلیل شد. یافته ها : نتایج نشان داد که فنتانیل بیشترین مقدار کاهش اشباع اکسیژن شریانی را داشت، البته هیچ‌ یک از بیماران اشباع اکسیژن شریانی کمتر از 90 درصد پیدا نکردند. بین هر سه دارو تفاوتی از نظر تعداد ضربان قلب وجود نداشت، اما از نظر تعداد تنفس در هر چهار زمان صفر، 5 ،‌10 و 15 دقیقه، کمترین تعداد تنفس در گروه فنتانیل و بیشترین تعداد تنفس در گروه کتامین بود. میدازولام از نظر تعداد تنفس بین دو گروه فوق بود. میزان آرامش و پذیرش کودک هنگام جداسازی از والدین در گروههای مختلف تفاوت معنی‌داری نداشت، اما میزان پذیرش ماسک و میزان تحمل جهت رگ‌گیری در گروه میدازولام بیشتر از سایر داروها بود. نتیجه گیری: تجویز داخل بینی میدازولام روشی مناسب و مطلوب برای ایجاد آرامش دوره قبل از بیهوشی در اطفال می‌باشد.